loading

Numbers

A series of 4 stories, published in Greek: Αριθμοί, Agra, Athens, 2008.

numbers

Nομίζω πώς ἔχω καταλάβει γιατί ἔχω κακή μνήμη: δέν μέ ἐνδιαφέρουν πολλά πράγματα. Ἀποφεύγω ὅ,τι ἔχει μικρή σημασία ἐπειδή κουράζομαι εὔκολα. Λίγα ἔχουν σημασία γιά μένα. Δέν θυμᾶμαι παρά μέ δυσκολία πότε ἔγινε τό κάθε τί. Αὐτή ἡ προσωπική ἀνικανότητα ἐξηγεῖ ἴσως τήν δυσκολία μου νά ὀργανώσω ἀφηγήσεις ἐντός συγκεκριμένων κοινωνικῶν συνθηκῶν. Οἱ κοινωνικές καταστάσεις μέ ζαλίζουν μέ τήν πολυπλοκότητά τους. Τίς ἀποφεύγω, νομίζω πώς θά βάραιναν τήν ἀφήγηση. Ἀφαιρῶ ὁ,τιδήποτε θά ταλαιπωροῦσε ἐμένα στήν ἀνάγνωση. Ἀντίστοιχη ζαλάδα ἀπό τήν πολυπλοκότητα παθαίνω στίς κοινωνικές συναντήσεις. Μπορῶ νά περάσω πολλές ὧρες μέ ἕναν, μέ δύο ἤ μέ τρεῖς ἀνθρώπους, μιλώντας καί ἀκούγοντας. Ὅταν βρίσκομαι σέ παρέες περισσοτέρων ἀτόμων, παύω νά μιλάω, ἀποσύρομαι ἀπό τίς συζητήσεις ὁποιασδήποτε συντροφιᾶς καί γρήγορα ἐξαντλοῦμαι. Ὁ συνδυασμός τῶν ἀνθρώπινων λόγων γίνεται ὑπερβολικά πολύπλοκος, δέν μπορῶ νά παρακολουθήσω προσεκτικά καθώς ἡ ἀλληλεπίδραση τῶν διαδοχικῶν διατυπώσεων μέ ζαλίζει.

Καθαρίζοντας λοιπόν τήν σκηνή, φτιάχνοντας ἕναν ψεύτικο τόπο ὅπου θά ἐκτυλίσσονται οἱ κινήσεις τῶν λίγων ἡρώων, ἐλέγχω καλύτερα τήν κατάσταση, ἔχω κάποια τάξη μπροστά μου καί εἶμαι ἥσυχος.

Τά σκηνικά τῶν ἀφηγήσεων φτιάχνουν τήν ἀρχιτεκτονική τοῦ χρόνου. Ξέρω ποῦ βρίσκεται τό κάθε τί. Ξέρω τόν χρόνο πού χρειάζομαι γιά νά κινοῦμαι ἀπό τό ἕνα σημεῖο στό ἄλλο καί τό εἶδος τῶν κινήσεων πού μπορῶ νά κάνω. Τά σκηνικά δέν παραλαμβάνουν λοιπόν ἕτοιμες ἱστορίες. Σέ αὐτά δέν γίνεται ἐγκατάσταση κάποιας προαποφασισμένης πλοκῆς· ἀντίστροφα: στόν σχεδιασμένο χῶρο δοκιμάζονται πλοκές. Ὁ σχεδιασμός τοῦ σκηνικοῦ προσδιορίζει τίς δράσεις τῶν ἡρώων. Γιά κάθε κείμενο σχεδιάζονται χῶροι, ξανασχεδιάζονται καί ἐπαναπροσδιορίζονται ταυτόχρονα μέ τήν δράση.

Ξαναδιάβασα τά κείμενα. Ἡ κακή μου μνήμη μέ ἔκανε –μετά ἀπό τόσα χρόνια– νά ξεχάσω κομμάτια τῆς δράσης. Θυμόμουν ὅμως μέ ἀκρίβεια τούς χώρους πού εἶχα σχεδιάσει γιά κάθε ἔργο. Θυμόμουν κάτι πού δέν εἶχα γράψει, γιά κάθε ἀφήγημα ἕναν διαφορετικό τόπο.

Στόν Ἐπίσκοπο, ὁ τόπος εἶναι τό αἴνιγμα: στήθηκε ὡς ἐρώτημα στό “κέντρο” τῆς ἀφήγησης. Στήν πρόσφατη, τρίτη ἔκδοση τοῦ κειμένου παρουσίασα ἕνα ἀπό τά σχέδια τῆς κατοικίας καθώς καί ἕνα σχέδιο τῆς περιοχῆς. Τό ἀφήγημα ἀναφέρεται σέ πλῆθος τέτοιων σχεδίων, διαφορετικῶν μεταξύ τους. Ὁ ἥρωας τά βρίσκει καί ἡ εὔρεσή τους σημαίνει χειρότερο ἀκόμη ἀποπροσανατολισμό. Ἐπέλεξα νά δημοσιεύσω τόν χάρτη μέ τήν εἰκόνα πού ἔχει ὁ ἥρωας γιά τήν περιοχή, ὄχι καμιά ἀπό τίς πιθανές ἀπεικονίσεις πού βρέθηκαν στό δωμάτιο τοῦ ἐπισκόπου καί θά ἔδιναν ἴσως λύση στό πρόβλημα προσανατολισμοῦ πού βρίσκεται στό κέντρο τῆς ἀφήγησης. Παρουσίασα ἐπίσης σχέδιο ἀπό τό σπίτι μέ τό μυστικό δωμάτιο καί ἕνα ἀπό τά πρόχειρα σχέδια τοῦ ἐρειπωμένου χωριοῦ.

Οἱ Δύο Μισοί εἶναι ἡ ἱστορία ἑνός δάσους πού κατάπιε δύο μισούς ἥρωες· χρησιμοποίησα ὡς βινιέτα μιά ἀπό τίς σχηματικές ἀποδόσεις τοῦ δάσους, σέ σπειροειδή μορφή. Ἤθελα ὁ γεωμετρικός νόμος τῆς σπείρας νά δομεῖ τό χάος στό ὁποῖο βρέθηκε ὁ ἥρωας. Βρῆκα στόν φάκελλο μέ τά σχέδια μιά γενική κάτοψη ἀπό τό ξέφωτο πού ἀποτελεῖ τήν θεατρική σκηνή τοῦ ἔργου. Ἀκόμη εἶχα φτιάξει: ἕνα πανδοχεῖο, τόν δρόμο μιᾶς πόλης καί μερικές ἄλλες τοποθεσίες μέ πρόχειρα σκίτσα. Μερικές ἀπό αὐτές δέν τίς ἐπισκέφθηκαν ποτέ οἱ ἡρωές μου.

Στόν Τρικέφαλο παραθέτω σχέδια τοῦ καραβιοῦ καί τοῦ ὑπόγειου ταφικοῦ συνόλου. Ὅσο ἔγραφα, χρησιμοποιοῦσα ἕναν χάρτη πού εἶχα φτιάξει μέ τό λιμάνι, τό νησί καί τόν παραθαλάσσιο οἰκισμό ὅπου ἔμεναν τά δύο ἀδέλφια. Συνάντησα δυσκολίες γιά νά ὀργανώσω τό δρομολόγιο τοῦ σκάφους καί νά τό ὑποτάξω στόν σύντομο ἀφηγηματικό χρόνο.

Στούς Τέσσερεις Κήπους ἡ κάτοψη τῶν κήπων σχεδιάστηκε πρίν ἀπό τό νησί· ἡ μορφή τοῦ φάρου ἄλλαξε κατά τήν συγγραφή. Εἶχα φτιάξει ἐπίσης, μέ πρόχειρο τρόπο, τό ἀξονομετρικό ἀνάγλυφο τοῦ νησιοῦ, ἕνα χάρτη σέ μεγαλύτερη κλίμακα ὅπου φαινόταν τό νησί καί τό λιμάνι, τήν προκυμαία μέ μεγαλύτερη λεπτομέρεια καθώς καί ἄλλα σχεδιαγράμματα σέ βρώμικα χαρτιά πού δέν βρῆκα σήμερα ἀλλά τά θυμᾶμαι καλά.

Ἕνα δάσος, δύο νησιά, μιά πόλη καί μιά ἀποκομμένη περιοχή: ἡ Μάρη Θεοδωσοπούλου, πού εἶναι –ἄν δέν κάνω λάθος– ἡ πρώτη κριτικός πού ἀσχολήθηκε σοβαρά μαζί μου, ἔγραψε κάπου ὅτι μπορεῖ νά φανταστεῖ τά μέρη ὅπου ἐκτυλίσσεται ἡ δράση τῶν βιβλίων μου μαζεμένα στόν ἴδιο τόπο, τό ἕνα κοντά στό ἄλλο. Νομίζω λοιπόν ὅτι τά σκηνικά τῶν τεσσάρων ἔργων χωρᾶνε πράγματι σέ ἕναν μοναδικό χάρτη (τό ἕνα δέν ἐμποδίζει τό ἄλλο) καί ὀργανώνουν μιά ἑνιαία τεχνημένη γεωγραφία: σέ τμήματα τῆς συνολικῆς ἔκτασης μπορεῖ ἔτσι νά παρουσιάζεται ὁ ἑκάστοτε ἥρωας καθενός ἀπό τά βιβλία. Χρησιμοποιῶ πάντα τό ἴδιο λιμάνι: τό λιμάνι τῶν Τεσσάρων Κήπων εἶναι τό ἴδιο μέ ἐκεῖνο τοῦ Τρικέφαλου καί μέ ἐκεῖνο τῶν δύο μισῶν καί τοῦ Ἐπισκόπου. Ἔχω φτιάξει μονάχα τμήματά του, διαφορετικά γιά κάθε ἀφήγημα, πού συνθέτουν ἕνα μοναδικό λιμάνι. Μένει μονάχα ἕνα ἐκκρεμές ζήτημα: πῶς θά συμπεριλάβω στόν ἑνοποιημένο χάρτη τήν ἀστάθεια τῆς ἄγνωστης περιοχῆς τοῦ πρώτου βιβλίου. Ἕνας τελικός ἑνιαῖος χάρτης δέν θά μποροῦσε νά εὐσταθεῖ μιά καί θά ἔδινε τέλος στήν ἀγωνία τοῦ πρώτου ἥρωα γιά προσανατολισμό. Ἔχω μιά διπλή ἰδέα γιά τό ξεπέρασμα αὐτῆς τῆς δυσκολίας στή σχεδίαση τοῦ χάρτη. Δέν ἔχω φτιάξει ἀκόμη τέτοιο ἑνοποιημένο χάρτη πού θά περιλάβει ὅλα τά πεδία δράσης τῶν τεσσάρων κειμένων. Μέ ἱκανοποιεῖ ἡ ἰδέα ὅτι, ἀκόμη καί στήν ἐπερχόμενη ἔκδοση τῆς Ἄγρας πού θά μαζεύει τά 4 κείμενα μαζί, λείπει ἀκόμη κάτι.

 

Αριστείδης Αντονάς, Αριθμοί, εκδ. Άγρα, 2008.
Τα σχέδια έγιναν σε συνεργασία με την Κατερίνα Κουτσογιάννη.

loading